نصب ضریح جدید امام حسین

مفتخریم تا اولین خبر را در شب آغاز امامت مهدی «صاحب الزمان» -عجل الله تعالی فرجه الشریف-  به ساخت و جایگذاری ضریح جدید آقا اباعبدالله -علیه السلام- اختصاص بدیم. در ادامه مطلب گزارشی مفصل از این ضریح را بخوانید.

 

از آنجاکه بسیاری از اصحاب رسانه و مردم علاقمند و محب اهل بیت میهن اسلامی در روزهای اخیر با تماس های بیشمار خواستار اطلاع از آخرین وضعیت تعویض ضریح جدید و قدیم حرم حسینی شده اند روابط عمومی ستاد با انتشار بیانیه‌ای توضیحات مبسوطی را جهت اطلاع عزیزان هموطن به شرح زیر صادر نمود:

بعداز حماسه بی نظیر استقبال و بدرقه باشکوه ضریح جدید امام حسین(ع) که بعداز 1400 سال افتخاری ساخت آن نصیب مردم خداجوی و محبان اهل بیت میهن اسلامی ایران گردید این ضریح در 2 بخش که بخش اول بصورت هوایی و بخش دوم در محفظه‌ای شکیل و زیبا و در معرض دید علاقمندان قرار گرفته بود بعد از عبور از استان‌های قم، تهران، مرکزی، لرستان و خوزستان وارد خاک عراق شده به قطعات قبلی ملحق و طبق اطلاعیه‌های قبلی مقرر شدکه از اول ربیع الاول ضریح قدیم باز شده و بعداز انجام زیرسازی ضریح جدید بر مضجع شریف حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) نصب گردد و لذا طبق وعده داده همزمان با آغاز ماه ربیع چند روز اول ماه با محوطه سازی جهت ایجاد کارگاه و باز کردن قطعات ضریح جدید انجام و با ایجاد فضایی در محدوده باب السلام حرم مطهر کار آغاز و از سوی دیگر با اقدام نصب دیوارهای چوبی مشبک دور تا دور ضریح قدیم تمامی مقدمات برای باز کردن ضریح قدیم مهیا و با اتمام ایجاد دیوارهای مشبک عملا کار باز کردن قطعات ضریح قدیم از صبح شنبه 30 /10/ 91 برابر با 7 ربیع الاول آغاز خواهد شد.
در بخش دیگری از اطلاعیه مذکور زمان انجام جابجایی باتوجه به نیاز به انجام امور مهندسی و دقت و ظرافتی که باید در زمینه عدم آسیب رساندن به پایه‌های ضریح قدیم و دیگر بخش‌ها بکار گرفته شود و نیز آماده سازی لازم و زیرسازی و نیز امورات مربوط به مونتاز و نصب ضریح جدید پیش بینی می شود مدت زمان انجام این عملیات 45 روز به طول انجامد.
در بخش پایانی اطلاعیه با اشاره به این نکته که قدمت ضریح جدید 400 سال بوده و این اثر شاهکاری است از هنر اسلامی-ایرانی اظهار امیدواری شده که این خدمت ناچیز ایرانیان مسلمان مرضی حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) قرار گرفته و عمل به این روایت شریف رسول گرامی اسلام که به علی(علیه السلام) فرمودند: " ای علی هرکس قبور شما را تعمیر کند و بر آن متعهد باشد، پس گویا سلیمان ابن داوود را در ساختن بیت المقدس یاری کرده است"باشد.

سخن بزرگان

آیت الله مکارم شیرازی

بسمه تعالی
السلام علیک یا اباعبدالله و علی‌الارواح‌التی حلت بفنائک

توفیق الهی در روز دهم مهرماه 1391 شامل حال این حقیر شد که از ضریح بسیار پرشکوه و پرارزش حضرت امام حسین‌ (ع) که به وسیله گروهی از هنرمندان با ذوق و مخلص تهیه شده بود دیدن کنم.

 ضریح به راستی جالب است و از هم اکنون روحانیت خاصی از آن احساس می‌شود، لازم می‌دانم به همه دست‌اندرکاران تبریک بگویم و تشکر کنم، من یقین دارم اگر انگیز‌ه‌های مذهبی و عشق به امام حسین‌ (ع) نمی بود هرگز چنین اثر بدیعی به وجود نمی‌آمد.

وفقهم‌الله الرضایة و تقبل الله عنهم جمیعا

 

آیت الله جوادی آملی

- کسانی که در ساخت ضریح مطهر امام حسین(ع) مشارکت داشتند در واقع مورد لطف و عنایت پروردگار و سید الشهداء(ع) قرار گرفتند که باید قدردان و شکرگذار این نعمت باشند.

- برای اینکه زائران از ظرایف‌ها و ویژگی‌های این ضریح مطهر بیشتر آشنا شوند جا دارد که خصوصیات این ضریح در کنار زیارتنامه سید الشهداء(ع) در حرم مطهر امام حسین(ع) درج شود چرا که این اثر هم علم، هم هنر و هم پیام دارد.

- هنر در سینما و تلویزیون دور ناقصی است از خیال به حس، که این دور‌های باطل هرگز هنر دینی به شمار نمی‌روند.

- این مطالبی که بر روی ضریح حک شده در کتاب‌ها نیز آمده است اما به این اندازه خروجی مطلوب و تأثیرگذاری ندارد.

- اگر معقول در کارگاه اساتیدی همانند استاد فرشچیان قرار گیرد خروجی مطلوبی خواهد داد که محسوس است.

- امیدواریم همه کسانی که در این راستا تلاش و این اثر زیبا را با مال، علم و هنر خود خلق کردند مورد عنایت و شفاعت سیدالشهداء قرار گیرند.

 

ویژگی های ضریح جدید

شاید برای اولین بار در طول تاریخ باشد، که برای طراحی سازه ضریح از مهندسین مختلف در رشته های عمران و معماری، همچنین سیستم های روز مهندسی استفاده گردیده است. این امر را مهندسین جوان این مرز و بوم؛ آقایان مهندس توکلی، مهندس خوش نژاد، مهندس فتحی، مهندس کاظمی و خانم مهندس شهرستانی با افتخار بر دوش کشیدند و سازه ای طراحی کردند که در خور نام امام حسین(علیه السلام) و کربلای معلی باشد.

مشخصات این سازه عبارت است از: مساحت پلان: 87/22متر مربع ابعاد: 34/7 * 04/5 ارتفاع: 94/4 متر تعداد پنجره: 20 مقاومت در برابر فشار عمودی: 8/12 تن بار زنده و مرده مقاومت در برابر فشارهای جانبی: 600 کیلو بر هر متر مربع وزن سازه چوبی: 5500 کیلوگرم وزن کل ضریح بعد از نصب قطعات فلز: 12 تن

اسکلت ضریح: جنس سازه اصلی که پذیرای قطعات نقره، طلا و ... می باشد، از چوب ساج است. این چوب از درختی به همین نام در جنگل های شبه قاره هند به دست می آید. مقاومت و استحکام این چوب سرآمد انواع دیگر چوب ها ست و به دلیل فشردگی بسیار زیاد از سویی و چرب بودن نسوج آن از دیگر سوی، در برابر حشرات و رطوبت بسیار مقاوم است. متخصصین عمر این چوب را تا هزار سال برآورد کرده اند. چرا که بناهایی که از این چوب از صدها سال قبل در کشورهای هند، چین و ... ساخته شده اند، هنوز پابرجاست. چوبی که در ضریح مطهر به کار رفته است، به گواه شناسنامه ی آن در سال 1988 از جنگل های برمه استحصال گردیده است. فروشنده چوب به نمایندگان کارگاه اعلام داشته است؛ قریب ده سال است که این چوب ها را خریده است ولی علی رغم خریداران فراوان، نتوانسته آن را بفروشد. گو این که این چوب از ابتدا برای ساخت ضریح استحصال گردیده بوده است.

نجاری: نجاری این ضریح مطهر را آقایان استاد مهدی دیدار و استاد اکبر رحیم؛ اساتید کارگاه نجاری آستانه مقدسه حضرت معصومه(سلام الله علیها) بر عهده دارند، که مطابق نقشه های مهندسی رایانه ای، ساختمان اسکلت اصلی ضریح مطهر را با شیوه ای بدیع و دقیق ساخته اند. لازم به ذکر است پیکره چوبی و هزینه ساخت آن توسط آستانه مقدسه حضرت معصومه سلام الله علیها اهدا گردیده است. طراحی: وظیفه ی طراحی را استاد محمود فرشچیان؛ نگارگر نام آشنای دنیا، بر عهده گرفتند. ایشان با تاکید بر این که ضریح سیدالشهداء(علیه السلام) باید شایسته ی این نام بزرگ باشد، طراحی نازک کاری ضریح را با خط سیری هدفمند و به شکلی بدیع که مشابه آن در دیگر ضرایح مطهر معصومین(علیهم السلام) تا به حال دیده نشده است، انجام داده اند. در این کار بزرگ، هر نقشی معنایی را تداعی می کند و هر خطی نشانگر سیر الی الله است که در نهایت تمامی نقوش و خطوط، چشم و دل بیننده را از کثرت به وحدت رهنمون می شود.

خطاطی: خطاطی سور کریمه قرآن، احادیث حول محور سیدالشهداء(علیه السلام)، اسماء جلاله و نام های مبارک معصومین(علیهم السلام) بر عهده ی جناب استاد سید محمد حسینی موحد؛ از خطاطان به نام جهان اسلام قرار گرفته است. تقریباً حرم مطهری نیست که یادگاری از دستنوشته های این استاد بزرگ را در خود جای نداده باشد. ایشان در امر خطاطی ضریح مطهر حضرت امام رضا(علیه السلام) نیز آثار ماندگار را بر جای نهاده اند.

قلمزنی و زرگری: امر قلمزنی این ضریح مطهر که در واقع اجرای نقوش و خطوط است، بر عهده ی استاد مصطفی خدادادزاده می باشد. استاد خدادادزاده؛ قلمزنی ضریح مقدس امام هشتم شیعیان(علیه السلام) را نیز در کارنامه ی خویش دارد. ایشان و تیم قلمزنی اش نقوش رسم شده توسط استاد فرشچیان و همچنین خطوط استاد موحد را بر روی ورق های نقره و طلا، قلمزنی کرده و سپس این اوراق را بر روی سازه چوبی سوار می کنند، که این کار (مونتاژ قطعات نقره و طلا) را زرگری ضریح گویند. قطر ورق های نقره و طلای به کار رفته در این ضریح مطهر، متناسب با جایگاه نصب بین 2 تا 4 میلیمتر است. این امر کل نقره به کار رفته در ورق های قلمزنی شده را 1800 کیلو و طلای به کار رفته در این ضریح را به 120 کیلو می رساند. همچنین قلمزنی سقف ضریح مطهر بر روی ورق های مس که بعد از قلمزنی توسط طلا روکش خواهد شد، انجام می گردد که وزن مس مصرفی نیز 600 کیلو می باشد.

ریخته گری و تراشکاری گوی و ماسوره: قطر گوی و ماسوره هایی که در این ضریح مقدس به کار می رود ، 8 میلیمتر می باشد که در نوع خود بی سابقه است. ریخته گری این قطعات که از آلیاژ نقره 95% تهیه گردیده است، در صنایع حدید تهران انجام شده و سپس با تلاش بی وقفه اساتید تراشکار در کارگاه ضریح (استاد سیداحمد هاشمی و آقای حسن باقرزاده) و همچنین متخصصین شرکت دنده سازان قم، تراش خورده و سنگ و پولیش می شوند تا برای مونتاژ داخل پنجره ها آماده گردند. قطعات گوی و ماسوره را بولت هایی از جنس استیل به هم متصل می کند.

پاسنگ: از دیگر بخش هایی ضریح مطهر که نمایان است، سنگی است که دور تا دور پایه های ضریح مطهر را در بر خواهد گرفت. طبق تمهیداتی که اندیشیده شده است، این سنگ از مرغوب ترین سنگ های معادن کشور تهیه و مطابق طراحی انجام شده، توسط اساتید این فن تراش خواهد خورد. 

 

داخل ضریح: داخل ضریح مطهر از سه بخش عمده تشکیل شده است. بخش اول صندوقچه های منصوب بر مضجع شریف است که از همان صندوقچه های فعلی به خاطر نفاست و استحکامی که هنوز داراست، استفاده خواهد شد. بخش دوم دیواره های ضریح مطهر است که پشت شبکه ها با شیشه ی ده میل و پشت ستون ها نیز با ورق های نقره ی قلمزنی شده پوشانده خواهد شد. و بخش سوم نیز سقف آن است که در طرح پیش بینی شده؛ از نقوش معرق برای تزیین آن استفاده خواهد شد.

نور پردازی: در طراحی صورت گرفته برای ضریح مطهر، از مدرن ترین شیوه های نور پردازی روز استفاده خواهد شد، به گونه ای که به جای استفاده از چراغ و ... برای روشن کردن داخل ضریح، از فیبر نوری و قطعات بلور و کریستال با قابلیت تغییر رنگ و شدت نور و تنظیم آن در خارج از ضریح مطهر، استفاه می شود.

رآورد هزینه ی پروژه: هزینه های اجرای این پروژه بدون احتساب طلا؛‌5 میلیارد تومان برآورد گردیده است. در خصوص طلای مورد نیاز نیز تصمیم هیأت امناء بر این قرار گرفته است که مادامی که علاقمندان به سیدالشهداء علیه السلام اقدام به اهدای طلا و جواهر می نمایند،‌ همان طلا و جواهرات ذوب و یکسان سازی آلیاژی شده و سپس به صورت ورق های طلا در آمده و در امر قلمزنی استفاده خواهد شد.

در این ضریح مطهر آیاتی از سوره انسان، کوثر و فجر نوشته شده و نام 14 معصوم (علیهم السلام) نیز بر آن نقش بسته است. همچنین 12 حدیث در خصوص حضرت سید الشهدا (علیه السلام) به روایت پیامبر اسلام(صلی الله علی و آله) و امام صادق(علیه السلام) با خط طلا درج شده است.

گفتنی است امکان بازدید عمومی از ضریح جدید امام حسین (علیه السلام) به مدت 15 روز در کارگاه ساخت ضریح، در شهر مقدس قم، جنب مدرسه معصومیه برای همه دلدادگان اهل بیت مقدور می باشد.

راز شش گوشه بودن

اما چرا برخلاف ضریح و مرقد امان دیگر، ضریح مرقد مطهر سیدالشهدا(ع) شش گوشه ساخته شده است.
در این باره روایت های گوناگونی وجود دارد. اما مجموع این روایت ها و آن چه نزدیک تر به منطق به نظر می رسد، آن چیزی است که شیخ مفید(ره) در کتاب «الارشادات» آورده است. او در بخشی از این کتاب نام 17 نفر از شهدای بنی هاشم در روزعاشورا را ذکر کرده و نوشته است:«آنان پایین پای آن حضرت در یک قبر (گودی بزرگ) دفن شدند و هیچ اثری از قبر آنان نیست و فقط زائران با اشاره به زمین در طرف پای امام ـ علیه السّلام ـ آنان را زیارت می‌کنند و علی بن الحسین ـ علیهم السّلام ـ (علی اکبر) از جملة آنان است.برخی گفته‌اند: محل دفن علی اکبر نسبت به قبر امام حسین ـ علیه السّلام ـ نزدیک‌ترین محل است.»
در بعضی از روایات دیگر از جمله کتاب «کامل الزیارات» جعفر بن محمد قمی هم آمده است: «امام سجاد ـ علیه السّلام ـ (با قدرت امامت و ولایت) به کربلا آمد و بنی‌اسد را سرگردان یافت، چون که میان سرها و بدن‌ها جدایی افتاده بود و آنها راهی برای شناخت نداشتند، امام زین العابدین ـ علیه السّلام ـ از تصمیم خود برای دفن شهیدان خبر داد، آن گاه به جانب جسم پدر رفت، با وی معانقه کرد و با صدای بلند گریست، سپس به سویی رفت و با کنار زدن مقداری کمی خاک قبری آماده ظاهر شد، به تنهایی پدر را در قبر گذاشت و فرمود: با من کسی هست که مرا کمک کند و بعد از هموار کردن قبر، روی آن نوشت: «هذا قبر الحسین بن علی بن ابی طالب الّذی قتلوه عطشاناً غریباً»؛ این قبر حسین بن علی بن ابی طالب است، آن حسینی که او را با لب تشنه و غریبانه کشتند. پس از فراغت از دفن پدر به سراغ عمویش عباس ـ علیه السّلام ـ رفت و آن بزرگوار را نیز به تنهایی به خاک سپرد. سپس به بنی‌اسد دستور داد تا دو حفره آماده کنند، در یکی از آنها بنی‌هاشم و در دیگری سایر شهیدان را به خاک سپردند، نزدیک‌ترین شهیدان به امام حسین ـ علیه السّلام ـ فرزندش علی اکبر ـ علیه السّلام ـ است؛ امام صادق ـ علیه السّلام ـ در اینباره به عبدالله بن حمّاد بصری فرموده است: امام حسین ـ علیه السّلام ـ را غریبانه کشتند، بر او می‌گرید کسی که او را زیارت کند غمگین می‌شود و کسی که نمی‌تواند او را زیارت کند دلش می‌سوزد برای کسی که قبر پسرش را در پایین پایش مشاهده کند.
بنابراین به نظر می رسد گوشه های اضافی ضریح مطهر امام حسین(ع) محل دفن پسر بزرگ ایشان یعنی حضرت علی اکبر(علیه السلام) باشد و محل دفن نوزاد شش ماهه اباعبدالله الحسین(ع) یعنی علی اصغر(علیه السلام) نیز روی سینه پیکر مطهر امام حسین(ع) باشد.

 

ناگفته ها

 

این ضریح که بند بند آن با شور، شعور و عشق ساخته شده است، مراحل ساخت خود را در نمازخانه مدرسه معصومیه قم با استقبال گرم طلاب و علما آغاز کرد و طلاب حوزه علمیه نزدیک 5 سال از این ضریح میزیانی کردند و با وجود سختی‌ها و مشکلات راه را برای بازدید عموم فراهم ساختند.تمام این 5 سال طراح، قلم‌زن، خطاط، تراشکار، زرگر، خدمتگزار، نگهبان و حتی انتظامات، هر کسی در فضاهای متفاوت بهره‌های خاص خودش را از سید و سالار شهیدان گرفت.ضریح جدید امام حسین(ع) تا اول صفر مهمان ایرانی‌ها خواهد بود و با شروع ماه صفر به جایگاه اصلی خود در کربلای معلی منتقل می‌شود و با شروع ماه ربیع‌الاول در جای خود مستقر می‌شود.بی‌تردید این ضریح در هنگام عبور از شهرها چنان شور حسینی ایجاد خواهد کرد که هیچ کار فرهنگی دیگر به پای آن نخواهد رسید.

مقام معظم رهبری هم درباره ساخت ضریح حسینی فرمودند: «ان شاء الله این کار شیرین و زیبا را به انجام برسانید و با شکوه انتقال دهید» و این آغاز راه برای شکوه انتقال آن به ارض کرب و بلاست.مردم قم که 5 سال مهمان ضریح مولا و مقتدای خود بودند، هنگام وداع با ضریح آن هم در زیر باران شدید نمی‌توانستند دل از ضریح حسین(ع) برکنند و از 8 صبح تا 17 بعد از ظهر با قطرات اشک ضریح امام حسین(ع) را بدرقه کردند.ضریح با نام کاروان «سفینة النجاة» راهی تهران می‌شود.با ورود ضریح جدید به حرم امام خمینی(ره) مسئولان که حتی در مخیله‌ خود چنین استقبالی را تصور نمی‌کردند،‌ مات و مبهوت محبت و ارادت مردم تهران نسبت به ضریحی شدند که مردم آن را متعلق به حسین فاطمه می‌دانند.این شور و شوق مردم و ابراز محبت خالصانه آن‌ها موجب خوف مسئولان برای تأمین جان مردم شد، به طوری که منجر به لغو برنامه میدان امام حسین(ع) تهران شود.اما بشنوید از چگونگی برخی از نذورات مردم برای ساخت این ضریح، «محمود پارچه‌باف» مدیر پروژه ساخت ضریح امام حسین(ع) به نمونه‌هایی از هزاران نمونه ارادت مردم به ضریح جدید امام حسین(ع) اشاره می‌کند :

ندایی که یک تهرانی را به کارگاه ضریح جدید امام حسین(ع) می‌کشاند

یک خانم تهرانی در خواب می‌بیند که در مکانی ضریح امام حسین(ع) ساخته می‌شود -او بی‌خبر از ساخت ضریح بود- و کسی به او می‌گوید: نمی‌خواهید در این کار شراکت کنید و شریک شوید، از خواب بلند می‌شود و برای شوهرش تعریف می‌کند، همسرش به او می‌گوید لابد کار خوبی انجام داده است.یک هفته از آن موضوع می‌گذرد تا اینکه شبکه دو سیما گزارشی از روند میزان کار ساخت ضریح امام حسین(ع) را پخش می‌کند، خانم در آشپزخانه بوده، همسرش به محض اینکه چنین گزارش را می‌بیند، می‌گوید: خانم آن خوابی که دیدید، تعبیر شد.وقتی به تصاویر نگاه می‌کند می‌بیند دقیقاً همان چیزی است که در خواب دیده است، وقتی به ما زنگ زد، از شدت گریه نمی‌توانست کنترل کند، بلافاصله با همسرش به قم آمد و النگوها و همه زیور آلات خودش را تقدیم کرد و از ما قول گرفت که مستقیماً در ساخت ضریح استفاده شود که چنین هم شد.

ماجرای دستفروش و بیمه‌نامه حسین(ع)

پارچه باف ماجرای دیگری را درباره دستفروشی به نام «مش قاسم» تعریف می‌کند و می‌گوید: یک روز در قم یک دستفروش به نام «مش قاسم» با یک پراید تصادف می‌کند، به طوری‌که به هوا پرت می‌شود و بعد به شدت پخش بر زمین می‌شود، افرادی که این صحنه را مشاهده می‌کنند به گمان اینکه فرد مرده است به سمت او می‌روند، اما در کمال تعجب می‌بینند «مشهدی قاسم» سالم است و زخمی بر نداشته است، در‌حالی که شیشه پراید خرد شده بود.وقتی «مش قاسم» حیرت حضار را می‌بیند، برگه‌ای را نشان می‌دهد و می‌گوید: «من بیمه امام حسین(ع) هستم و این بیمه‌نامه‌ام هست، دیروز مبلغی برای کمک به ساخت ضریح جدید سیدالشهدا دادم، من بیمه آقام هستم!».